Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ειδών Ζώων της Ελλάδας

Ολοκληρώθηκε ο Κόκκινος Κατάλογος των Απειλούμενων Ειδών Ζώων της Ελλάδας  στον οποίο καταγράφεται η κατάσταση και οι τάσεις σπονδυλόζωων αλλά και, για πρώτη φορά στη χώρα μας, ασπονδύλων ειδών. Τα είδη εξετάστηκαν με βάση τα διεθνώς αποδεκτά ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια της IUCN και τα οποία σχετίζονται με το μέγεθος του πληθυσμού τους, την έκταση της περιοχής όπου απαντώνται, και τον κύκλο ζωής τους. Με αυτό τον τρόπο ο Κόκκινος Κατάλογος που περιλαμβάνει πληροφορίες για όλα τα είδη που αξιολογήθηκαν, μπορεί να αποτελέσει πολύ σημαντικό εργαλείο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα. Συνολικά το 15% των ειδών σπονδυλόζωων της Ελλάδας εντάσσεται σε κατηγορία κινδύνου (Κρισίμως Κινδυνεύοντα, Κινδυνεύοντα και Τρωτά), είναι δηλαδή πιθανό να εξαφανιστούν στο βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο μέλλον. Από τα είδη που αξιολογήθηκαν προκύπτει ότι περισσότερο απειλούνται τα ψάρια του γλυκού νερού και τα αμφίβια, καθώς σε κατηγορία κινδύνου εντάσσεται σχεδόν το 37% και το 27% του συνόλου αντίστοιχα. Ειδικότερα για την ελληνική ερπετοπανίδα πρέπει να σημειωθεί ότι το 27% (6 είδη) του συνόλου των αμφιβίων που απαντώνται στην Ελλάδα εντάχθηκαν σε κατηγορία κινδύνου (επιπλέον 3 είδη αξιολογήθηκαν ως Σχεδόν Απειλούμενα). Τα αμφίβια δηλαδή είναι μαζί με τα ψάρια του γλυκού νερού από τις πλέον απειλούμενες ομάδες ζώων. Όσον αφορά στα ερπετά, στη νέα έκδοση του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ειδών Ζώων της Ελλάδας, σε μία από τις 3 κατηγορίες κινδύνου (CR, EN & VU) περιλαμβάνονται 12 είδη, δηλαδή το 18,75% του συνόλου των 64 ειδών ερπετών της Ελλάδας.  Περισσότερες πληροφορίες στο Ενημερωτικό δελτίο Νο 9

Εκθέσεις ζωντανών ερπετών – είναι νόμιμες;

Μέλη της ΕΛΕΡΠΕ διαπίστωσαν πρόσφατα τη λειτουργία εκθέσεων ζωντανών ερπετών: στο κτίριο του Μουσείου Νερού με το όνομα «Νερόμυλος "Γιαννάκη" – Ενυδρείο» (Έδεσσα), στο Δημοτικό Ενυδρείο Βυρώνειας (Νέο Πετρίτσι Σερρών), στο Δημοτικό Ζωολογικό Κήπο Θεσσαλονίκης, καθώς και στην Αττική, στο Πάρκο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης Α. Τρίτσης. Παρόλο που η φροντίδα που παρέχεται στα ζώα και οι συνθήκες στις εγκαταστάσεις αυτές δεν είναι απαραίτητα κακές, στα εκθέματα συμπεριλαμβάνονται προστατευόμενα ελληνικά ερπετά και αμφίβια (σύμβαση CITES, Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, σύμβαση Βέρνης, Προεδρικό Διάταγμα 67/81 «Περί Προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και Άγριας Πανίδας»). Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης στα εκθέματα περιλαμβάνονται και ξένα, συχνά δηλητηριώδη είδη των οποίων η διαφυγή θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Για τους λόγους αυτούς η ΕΛΕΡΠΕ απευθύνθηκε στις αρμόδιες περιφερειακές Δ/νσεις Δασών και τη Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού (ΥΠΕΚΑ) προκειμένου να διευκρινιστεί η νομιμότητα των παραπάνω εκθέσεων και το καθεστώς που διέπει αυτούς τους χώρους. Ως αντίδραση στην επιστολή μας το Γραφείο Διεθνών Συμβάσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έστειλε προς τα αντίστοιχα Δασαρχεία αίτηση ελέγχου των εκθέσεων. Η εισαγωγή, έκθεση, διάθεση και φύλαξη των ειδών αυτοφυούς χλωρίδας και πανίδας είτε προέρχονται από συλλογή από τη φύση ή από εκτροφή ρυθμίζονται από τα άρθρα 57, 58 και 59 του ν. 2637/98 καθώς και από το άρθρο 2 του Π.Δ. 67/1981). Ειδικότερα για τα είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της σύμβασης CITES όπως επικυρώθηκε με το ν. 2055/92 απαιτούνται κατά περίπτωση ειδικές άδειες εισαγωγής, εξαγωγής κλπ. Τέλος, σύμφωνα με την ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 των Υπουργείων Οικονομικών και Οικονομίας και Αγροτικής Ανάπτυξης απαγορεύεται η εισαγωγή, κατοχή και διατήρηση ζωντανών ζώων του πίνακα Α και Ι του Κανονισμού (ΕΚ) 338/97 του Συμβουλίου για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους, και της σύμβασης CITES ακόμη και όταν πρόκειται για προσωπική κατοχή και διατήρηση. Περισσότερες πληροφορίες στο Ενημερωτικό δελτίο Νο 9

Tο Συμβούλιο της Επικρατείας και η οχιά της Μήλου

Μια νέα εξέλιξη στo θέμα της προστασίας των ενδιαιτημάτων της οχιάς της Μήλου, ήταν η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σε αίτηση αναστολής τμημάτων της σχετικής Κ.Υ.Α. από 19 κατοίκους και 6 σωματεία και συλλόγους του νησιού. Η προσφυγή είχε δύο σκέλη. Ζητούσε την αναστολή των περιορισμών στη δόμηση που προέβλεπε η Κ.Υ.Α. αλλά και την αποτροπή της δυνατότητας επέκτασης και λειτουργίας νέων λατομείων στη δυτική Μήλο. Ως προς το σκέλος των πολεοδομικών περιορισμών, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι «επιβλήθηκαν για λόγους δημοσίου συμφέροντος δηλ. για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου, την θέσπιση νομικού πλαισίου για τη διασφάλιση της αυστηρής προστασίας του προστατευομένου είδους οχιά της Μήλου και την διαφύλαξη της εξωαστικής γης της Δυτικής Μήλου» και ως εκ τούτου δεν θεωρεί βάσιμους τους λόγους που προβάλλονται για την ακύρωση τους. Ως προς τις εξορύξεις «σταθμίζοντας τους λόγους δημοσίου συμφέροντος που συνδέονται με την λειτουργία εξορυκτικών εκμεταλλεύσεων και τον κίνδυνο να προκληθεί δυσεπανόρθωτη βλάβη του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής λόγω αλλοίωσης του γεωμορφολογικού τοπίου της» κρίνει ότι πρέπει να ανασταλεί η εκτέλεση των διατάξεων της Κ.Υ.Α. που επιτρέπουν την επέκταση των ήδη λειτουργουσών και την έναρξη νέων εξορύξεων. Περισσότερες πληροφορίες στο Ενημερωτικό δελτίο Νο 8

H εφαρμογή της Συνθήκης CITES στην Ελλάδα

Για δεύτερη φορά έγινε κατάσχεση ατόμων του Αφρικανικού Χαμαιλέοντα Chamaeleo africanus από κατάστημα μικρών ζώων στην Αθήνα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο εντοπίστηκαν από μέλη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας (ΕΟΕ) 8 άτομα του είδους σε γνωστό, για την πώληση ερπετών και όχι μόνο, κατάστημα στο κέντρο της Αθήνας. Μετά από καταγγελία της ΕΟΕ προς τη Δ/νση Δασών Περιφέρειας Αττικής, συγκεκριμένα προς την Περιφερειακή Διαχειριστική Αρχή CITES Αττικής και τη Διεύθυνση Δασών Αθηνών, τα ζώα κατασχέθηκαν και απελευθερώθηκαν στο μέρος από όπου είχαν συλλεχθεί. Το είδος αυτό, καθώς και όλα τα είδη του γένους Chamaeleo ανήκουν στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης CITES. Η διακίνηση οποιουδήποτε δείγματος είδους των Παραρτημάτων της Σύμβασης CITES επιτρέπεται αποκλειστικά και μόνο με χρήση των ειδικών πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισμός (ΕΚ) 865/2006. Η παράνομη κατοχή ή διακίνηση δειγμάτων ειδών της Σύμβασης CITES τιμωρείται σύμφωνα με την κοινοτική και την εθνική νομοθεσία (Ν. 2637/1998). Περισσότερες πληροφορίες στο Ενημερωτικό δελτίο Νο 8

Ερπετολογική εκδρομή στη Στυμφαλία

Πριν από δύο χρόνια περίπου είχε προκύψει η ιδέα μιας “ερπετολογικής αποστολής” κατά την οποία η ΕΛΕΡΠΕ θα έρχονταν σε επαφή με όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο που ενδιαφέρεται για τα ερπετά και τα αμφίβια. Η σκέψη που για καιρό έμενε στο επίπεδο των σχεδιασμών επί χάρτου έγινε πραγματικότητα την περασμένη Άνοιξη, στις 29/4/2007. Η συμμετοχή ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντική και ο χώρος του ενός λεωφορείου που νοικιάστηκε αποδείχτηκε πολύ περιορισμένος για τις συνολικά 68 αιτήσεις που δέχτηκε η ΕΛΕΡΠΕ. Έτσι τελικά ταξίδεψαν στη Στυμφαλία 48 άτομα (τηρήθηκε αυστηρή σειρά προτεραιότητας) εκ των οποίων μέλη της Εταιρείας ήταν μόνο τα 4! Περισσότερες πληροφορίες στο Ενημερωτικό δελτίο Νο 7

Δημοσίευση ΚΥΑ για τη δυτική Μήλο

Δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο (ΦΕΚ Δ 1071/22.12.2006) η Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον «Καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της δυτικής Μήλου».  Όπως αναφέρει η ΚΥΑ, σκοπός της είναι ο καθορισμός μέτρων προστασίας της φύσης και του τοπίου και των φυσικών σχηματισμών σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της περιοχής της δυτικής Μήλου, που διακρίνονται για τη μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική τους αξία. Ειδικότερα με τις διατάξεις της παρούσας επιδιώκεται η αποτελεσματική προστασία: - των προστατευόμενων ειδών της ερπετοπανίδας, των αμφίβιων και της ορνιθοπανίδας (ιδίως της μεταναστευτικής) και των ενδιαιτημάτων τους, - της ενδημικής οχιάς της Μήλου (Macrovipera scwheizeri) και των ενδιαιτημάτων της, - της αυτοφυούς ενδημικής χλωρίδας και των οικοτόπων της, - των κορυφών βουνών Προφήτη Ηλία και Χονδρό Βουνό και της ενδιάμεσης αυτών περιοχής με την διατήρηση του φυσικού ανάγλυφου και της φυσικής βλάστησης, - των ρεμάτων και της παρακείμενης παρόχθιας και εξαρτώμενης από αυτά βλάστησης, - των υγροτόπων Αχιβαδολίμνη, Αλυκή και Ριβάρι, - του απειλούμενου ενδημικού είδους της Μεσογειακής Φώκιας (Monachus monachus) και των ενδιαιτημάτων της, - των τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους στο νοτιοδυτικό τμήμα της περιοχής. Αναλυτικός σχολιασμός της ΚΥΑ  περιλαμβάνεται στο  Ενημερωτικό δελτίο Νο 7   Mπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο της ΚΥΑ.

..

Κόκκινο Βιβλίο απειλούμενων ζώων της Ελλάδας

Με καθυστέρηση πολλών ετών, αφού το προηγούμενο Κόκκινο Βιβλίο που αφορούσε μόνο τα σπονδυλόζωα είχε εκδοθεί το 1992, ξεκίνησε η αναθεώρηση και επικαιροποίηση του Κόκκινου Βιβλίου των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας. Το Κόκκινο Βιβλίο, που αναμένεται να εκδοθεί το καλοκαίρι του 2008 θα περιλαμβάνει επίσης και ασπόνδυλα. Το έργο επιβλέπει η Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία και χρηματοδοτείται από το ΕΠ «Περιβάλλον» με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης-ΕΤΠΑ. Η ΕΛΕΡΠΕ συμμετέχει ενεργά στην αξιολόγηση των ειδών ερπετών και αμφιβίων και θα σας ενημερώνουμε για οποιαδήποτε εξέλιξη.

Ευρωπαϊκά Σχέδια δράσης

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ενέκρινε τα ευρωπαϊκά σχέδια δράσης (action plans) για: • Το βάτραχο Rana latastei • Το σύμπλεγμα Triturus cristatus (T. cristatus, T. carnifex, T. dobrogicus, T.karelinii), • Την οχιά των ορεινών λιβαδιών Vipera ursinii • Το φίδι του Ασκληπιού Zamenis longissimus • Την αμμόσαυρα Lacerta agilis στη βορειοδυτική Ευρώπη Το Συμβούλιο της Ευρώπης συστήνει επίσης στα κράτη μέλη να 1. αναπτύξουν εθνικά σχέδια δράσης για τα παραπάνω είδη και με βάση τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, 2. να συνεργαστούν σε διασυνοριακό επίπεδο για την προστασία και διαχείριση αυτών των ειδών, 3. ενημερώνουν τη Διαρκή Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα μέτρα που λαμβάνουν σχετικά και για τα αποτελέσματά τους. Το Συμβούλιο της Ευρώπης προσκαλεί τα κράτη παρατηρητές να λάβουν υπόψη τις παραπάνω συστάσεις και να ενεργήσουν κατάλληλα.

..

Σε ποιον ανήκουν τα ζώα και τα φυτά της Ελλάδας;

Σε συνέχεια των αντιδράσεων της ΕΛΕΡΠΕ και άλλων περιβαλλοντικών ΜΚΟ και της καταγγελίας που είχε υποβληθεί σχετικά με τις παράλογες άδειες που είχε εκδώσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για συλλογή μεγάλου αριθμού ερπετών και πτηνών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέτασε την υπόθεση και διαπίστωσε ότι συνολικά είχαν εκδοθεί 3 άδειες συλλογής πτηνών και 3 για ερπετά. Οι άδειες ανακλήθηκαν. Αυτές που αφορούσαν τα πτηνά δεν εκτελέστηκαν. Δυστυχώς από αυτές που αφορούσαν συλλογή ερπετών είχαν εκτελεστεί εν μέρει με αποτέλεσμα να έχουνσυλλεχθεί 58 συνολικά άτομα διαφόρων ειδών αλλά και το σύνολο της άδειας που αφορούσε τις χελώνες. Καθώς οι άδειες ανακλήθηκαν η υπόθεση για την ΕΕ μπήκε στο αρχείο. Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν προς την ΕΕ ότι θα προβούν στην έκδοση εγκυκλίου που θα αφορά στα ζητήματα συλλογής και η οποία θα περιλαμβάνει όρους και προϋποθέσεις. Από όσο γνωρίζουμε αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη.

.

Τι θέλετε να μάθετε για τα αμφίβια και τα ερπετά;

Σε όλους μας έχει τύχει να αναφέρουμε ότι δουλεύουμε με αμφίβια ή ερπετά και αμέσως να δεχτούμε πολλές ερωτήσεις. Στείλτε μας τις πιο συχνές, ή και τις πιο παράξενες, ερωτήσεις που έχετε ακούσει.Τις ερωτήσεις αυτές θέλουμε να συγκεντρώσουμε και να απαντήσουμε στην ιστοσελίδα μας στο internet. Ελπίζουμε ότι με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσουμε να λυθούν κοινές απορίες και παράλληλα θα εξηγήσουμε ίσως διάφορες δοξασίες, παλαιές αλλά και νέες, και θα αποκαταστήσουμε την αλήθεια.

.